2020 Yılında Sektörlerde Yatırım Teşvikleri

Sektörlere Göre Yatırım Teşviği

Tüm dünyada olduğu gibi, 2020 yılı Türkiye açısından da oldukça zor bir yıl olarak geçmekte. Özellikle Mart ayından itibaren ülkemizi de etkisi altına alan Koronavirüs salgını nedeniyle, ekonomi neredeyse durma noktasına gelse de, salgının etkisinin azalarak, alınan tedbirler ve yasakların gevşemesi ile birlikte, hem kredi olanakları hem de yatırım teşvikleri, rahatlama sağladı.

2020 yılında eğitim, maden, seracılık, sağlık sektörünün önem kazanmasıyla eczacılık ve ilaç sanayi ile medikal ürünler (tıbbi cihaz) sektörlerinde de teşvikler verilmeye başlandı.

Eğitim Sektörü Yatırım Teşvikleri

2020 yılı yeni teşvik sisteminde eğitim yine en önemli sektörlerin başında gelmekte. Okulların modernizasyonu, yeni okulların yaptırılması, halen eğitim faaliyeti veren okulların kapasite artırımı gibi teşvikler artırıldı. Kreşlerde dâhil olmak üzere okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaokul eğitim hizmetleri, teknik ve meslek okulları, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı tüm eğitim kurumları, liseler, bu yeni yatırım teşviklerinden yararlanabiliyor. Yüksek öğretim yatırımları ve üniversitelerin desteği, genel teşvik düzeyindedir.

Eğitim sektöründe desteklenen bir başka teşvik ise, uçak ve helikopter gibi hava araçlarının bakımı, tamiri ve kullanımına yönelik destekler de bu kapsamdadır.

Eğitim sektöründeki yatırımları; okullardaki öğrenci kapasitesini artırma amaçlı yatırımlar, okulların tadilatı, teknik açıdan modernleşmesi için yapılan çalışmalar, yeni okul binalarının yapımı gibi durumları kapsar. Ayrıca okul bahçelerinin düzenlenmesi, yemekhane, spor tesisleri, okul havuzu, konferans salonu, ek binalar gibi eğitim sektöründe yapılan yatırımlardan oluşmaktadır.

Yatırım teşviklerinden, okul yapmak için bu teşviklerden yararlanmak isteyenler başvurabilmektedir. Yatırım teşviklerinden yararlanmak için ülkemizdeki iller belli bölgeler kapsamına alınmıştır. Eğitim teşviklerinden yararlanmak için de;

1. ve 2. bölge dâhilindeki illerde 1 milyon TL

3–4–5 ve 6. bölge dâhilindeki illerde 500 bin TL’lik asgari yatırım sözü vermek gerekir.

Bu faaliyetler kapsamında, eğitim kurumları dâhilinde ana tesis kurulması, tesislerin iç ve dış tadilatlarının yapılması, eğer yoksa sosyal tesislerinin yapımı, idare binaları yapımı, mevcut bahçelerin peyzajı ya da yeni bahçe düzenlenmesi gibi işler yürütülür. Ayrıca bu işlemlerin yapılması sırasında, gerekli teçhizatların alımı, nakliyesi, montaj işleri, iş gücü maliyetleri, sigorta işlemleri gibi maliyetler de teşvik kapsamındadır.
Bir başka husus da, eğitime yatırım teşvikleri kapsamında, okul binasının ve eklentilerinin kurulması için, devlet hazinesine ait arazilerden de tesis yeri talep edilebilmektedir.

Maden Sektöründeki Yatırım Teşvikleri

Türkiye, madenler ve doğal yeraltı zenginlikleri açısından oldukça zengin bir ülke. 2020 yılı yeni teşvik sisteminde, madencilik ile ilgili yatırımlar, linyit gibi bazı madenlerin kullanıldığı yatırımlar ve enerji yatırımları öncelikli yatırımolarak kapsama alınmıştır. Maden ocakları da teşvik kapsamında değerlendirilmektedir. 2020 yılında da madencilikle ilgili her türlü yatırıma teşvik verilmesine devam edilecektir.

1.Grup madenler olarak nitelendirilen, yol ve inşaat yapımında kullanılan çakıl ve kum, kiremit-tuğla kili, seramik ve çimento sanayinde kullanılan kayaçlar, öncelikli yatırım kapsamına alınmamıştır.

Teşvik Kapsamında bulunanlar ise;

2.Grup madenler olarak nitelendirilen granit, bazalt, andezit, kalsit ve kalker gibi öğütülerek kullanılan kayaçlar, yatırım kapsamındadır ama öncelikli değildir. Blok olarak üretilip, dekoratif amaçla kullanılan traverten, mermer, bazalt, granit ve andezit gibi taşlar teşvik kapsamındadır.

3. Grup madenler; kaynak, göl ve deniz suyundan elde edilen eriyik haldeki tuzlar, hidrojen sülfür, karbon-dioksit gazı

4.Grup madenler; Anaksit, Saponit, vermikülit, klorit, dikit, Endellit ve bunların karışımı killer, klor, sodyum, potasyum, kalsiyum, lityum, magnezyum, iyot vb. tuzlar, soda mineralleri, zımpara taşı, kükürt, kuvars gibi madenler ile linyit, taşkömürü, kömürden oluşan metan gazı gibi madenler ve gazların üretildiği yatırımlar

Gümüş, altın, demir, kurşun, çinko, arsenik, kobalt, manganez, kalay, cıva, nikel ve titan gibi değerli madenler ve nadir bulunan toprak elementleri,

5.Grup madenler; değerli taşlar kapsamında olan, safir, yakut, elmas, zümrüt, oniks, opal, kuvars kristalleri, topaz, turkuaz, kehribar, oltutaşı, lületaşı, yeşim taşı gibi kıymetli taşlar

6. grup madenler ise radyoaktif maddeler ve minerallerdir.

Seracılık Yatırım Teşvikleri

Seracılık yatırımları, 2019 tarihli resmi gazetede yayınlanan genelge ile öncelikli yatırımlar kapsamı dâhiline alınmıştır. 2020 yılında da seracılık yapmak isteyenler için bu yatırım teşvikleri devam etmektedir. Seracılık yatırımlarında verilen devlet destekleri proje bazında değerlendirilip, uygun görülenler desteklenmektedir. Bir projeye bir destek verilir. Birden fazla destek verilmemektedir. Buna karşın, tarım ve hayvancılık kapsamındaki yatırımlarda, alternatif kredi destekleri talep edilebilir.

Seracılık yatırımları cazibesini korumaktadır çünkü hem devletin yatırım teşvikleri hem de diğer yatırım olanakları çerçevesinde verilen alternatif krediler, seracılık mesleğini cazip hale getirmiştir.

Bölgesel teşvik kapsamında da bulunan seracılık yatırımları, düşük kapasiteli olsa da, teşvikten yararlanma imkânı vermektedir. Bilgisayar kontrollü iklimlendirme, gübreleme, sulama ve ilaçlama sistemlerinin de dâhil olduğu, sera teknolojileri, 25 dekar alan ve üzeri, yurt içi, asgari 25 Milyon TL tutar sera yatırımları, teşvikten yararlanmaktadır. Ayrıca sera yatırımcıları, iki yıl ödemesiz, 5 taksitli karşılıksız yardım destekli kredilerden de yararlanabilmektedir.

Eczacılık ve İlaç Ürünleri Sektöründeki Yatırım Teşvikleri

2020 yılındaki salgın, sağlık sektörüne ve özellikle ilaç ve ecza ürünlerine olan ilgiyi artırdı. Sağlık yatırımları kapsamında çeşitli teşvikler verilmeye devam ediliyor. Resmi gazetedeki genelgenin de yürürlüğe girmesi ile ilaç-ecza ürün imalatı, öncelikli yatırımlara dâhil edildi. Tıpta ve eczacılıkta kullanılan bitkisel ve kimyasal ürünlerin üretimi, ilaç kimya ürünleri, antibiyotikler, toksinler gibi temel ecza ürünleri de bu kapsamdadır. Ayrıca, gazlı bezler, bandajlar, ilk yardım kutuları ve çantaları, ameliyatta kullanılan ürünler de 5.bölge teşvik kapsamındadır.

Eczacılıkta kullanılan tüm ürünler, yüksek teknoloji ile üretildikleri için, maliyetleri de oldukça yüksektir. Bu kapsamda yapılan yatırımlar, mevcut tesislerin modernize edilmesi, yeni tesislere yatırım yapmak, Ar-Ge çalışmaları, teknolojik cihazların yenilenmesi çalışmalarıdır.
Yeni teşvik sisteminde, ilaç ve eczacılık sektöründe yapılan yatırımlara 6. bölge olarak 15 il, 23 ilin Organize Sanayi bölgesinde yine 6. bölge ve diğer illerde ise 5.bölge olarak teşvik verilmektedir.

Ecza ve ilaç sektöründeki cazibe merkezi olan 23 ile teşvik desteğine ek olarak, Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van illerine de yüzde 30 enerji desteği verilmektedir.

Yatırım projelerinden bakanlık tarafından ön değerlendirilmesi yapılan projeler, belirlenen kişilerce oluşturulan komitenin değerlendirilmesinden geçmelidir. Değerlendirmeden geçen projelerin desteklenmesi için de yatırım teşvik belgesi düzenlenmektedir.

Tıbbi Cihazlar (Medikal Ürünler) Sektöründe Yatırım Teşvikleri

Belirttiğimiz üzere 2020 yılı Mart ayında başlayıp halen devam eden, hem ülkemizin hem de dünyanın etkisinde kaldığı Koronavirüs salgını nedeniyle, sağlık sektöründeki, hemen hemen her yatırıma destekler özenle verilmektedir. Medikal cihazların ve aletlerin üretimi öncelikli yatırımlar kapsamındadır. Ayrıca bu yatırımların sağladığı ürünler sadece ülkemizde değil, dünyadan pek çok ülkenin Türk sağlık ürünlerine taleplerinin artmasıyla daha da önemli hale gelmiştir.

Dişçilikte kullanılan aletler ve cihazlar, Alfa, beta ya da gama (X ışınlı cihazlar), şırıngalar, kateterler, cerrahi ve tıbbi aletler, laboratuar aletleri, sterilizatörler, terapi cihazları, ortopedik cihazlar, kalp pilleri, işitme cihazları, protez ve ortopedik cihazlar teşvik kapsamındadır. Ayrıca kızılötesi veya ultraviyole ışınlı cihazlar, elektro teşhis cihazları, diş hekimliği, cerrahi, veterinerlik ve tıpta kullanılan mobilyalar, bu eşyaların parçaları, tıbbi cihaz kurulumu, bakım ve onarımları gibi medikal cihaz ve ürün üreten yatırımlara 5.bölge teşvikleri verilmektedir. Tıbbi cihaz ve medikal ürünler için ilave teşvikler de verilmektedir.

Bu ürünlerin üretimi ve imali için projeler, komite tarafından değerlendirilerek, uygun görülenlere yatırım teşvik belgesi verilmektedir.